Kleine bezetting, groot effect: het koperkwintet

Korporaal Marinka Kluiver is hoorniste bij de Fanfare ‘Korps Nationale Reserve’ en maakt deel uit van het koperkwintet, een compacte ensemblevorm waarmee de FKNR regelmatig optreedt bij officiële gelegenheden, denk aan burgerbeëdigingen, herdenkingen, certificaatuitreikingen of ceremoniële onthullingen. Met slechts vijf musici – twee trompetten, een hoorn, een trombone en een bastuba – levert het kwintet muzikale bijdragen op allerlei bijzondere momenten.

Marinka werd door collega’s bij de FKNR geïntroduceerd. “Ik speelde destijds in het kwintet Vieve Brass en een aantal leden van dat kwintet werkte al bij de FKNR en zeiden: is dit niet iets voor jou? Zo ben ik hier terechtgekomen. Ik kende al meer mensen binnen de FKNR, het muziekwereldje is een klein wereldje.”

Wat haar aanspreekt in het spelen binnen het kwintet, is de muzikale betrokkenheid van ieder lid. “Als individu ben je belangrijk. Je doet het echt met z’n vijven. Dat maakt het soms lastig, maar vooral interessant. Als één iemand spanning heeft, voel je dat direct in het hele ensemble.” Omdat het kwintet in wisselende samenstellingen speelt, is het zaak snel op elkaar ingespeeld te raken. “Zolang iedereen boven de materie staat, lukt dat bijna altijd.”

Een kleine bezetting met grote impact

Het spelen in het kwintet vraagt om een andere manier van musiceren dan in het orkest. “Alles wat je doet, telt. Het is niet zozeer solistisch, maar het is altijd belangrijk.  Als jij niet speelt, mist er een stem. Je moet weten wat je functie is in het geheel – wanneer je leidt en wanneer je ondersteunt. Het draait om de klank van het geheel.”

Dat het repertoire sterk afhankelijk is van de gelegenheid, maakt het werk afwisselend. “Bij herdenkingen spelen we vaak koraalmuziek en gevoelige stukken. Bij beëdigingen of certificaatuitreikingen zijn het juist marsen en wat lichtere werken. Soms spelen we een mooi intermezzo tijdens een ceremonie. En natuurlijk klinkt altijd het Wilhelmus.” Bij sommige gelegenheden wordt het kwintet versterkt door een tamboer, bijvoorbeeld als er een ereroffel nodig is. “Dat geeft een extra ceremoniële lading en past goed bij officiële momenten.”

De leden van het kwintet zoeken de muziek zelf uit en beheren ook het repertoire. “We hebben een gedeelde Google Drive waarin alles netjes gecategoriseerd is. Iedereen mag suggesties aandragen. Soms voegen we iets toe, soms halen we iets eruit. Veel stukken zijn gearrangeerd door collega’s uit het orkest of door kapitein Alfred Willering. Dat maakt het persoonlijk en geeft veel vrijheid.”

Voorbereiden en optreden

De voorbereiding op een optreden gebeurt grotendeels zelfstandig. “Van ons wordt verwacht dat we thuis de muziek goed doornemen. Af en toe repeteren we met de groep, maar vanwege de wisselende bezettingen lukt dat niet altijd. Op locatie spelen we voorafgaand aan de dienst vaak nog wat stukken door. Dat is meestal genoeg.”

Een typische dag in het kwintet ziet er bijvoorbeeld zo uit: “Elke maand spelen we bij de burgerbeëdiging van COMMIT in Utrecht, op de Kromhoutkazerne. We moeten we om half twee aanwezig zijn, dus ik vertrek rond kwart voor twaalf, zodat ik ruim op tijd op de kazerne ben. Daar drinken we samen koffie en spelen we wat in. Om twee uur gaan de te beëdigen burgers vooroefenen. Rond half drie begint de dienst. Tijdens de inloop spelen wij, halverwege verzorgen we een intermezzo en we sluiten af met het Wilhelmus en een mars als de aanwezigen de zaal verlaten. Om half vier zit het erop.”

Een jaarlijks hoogtepunt is de herdenking in het Franse Orry-la-Ville. “We vertrekken een dag van tevoren met busjes en overnachten daar. De ceremonie is indrukwekkend, grotendeels in het Frans. Nabestaanden spreken, dat zorgt altijd voor kippenvelmomenten. Het is daarnaast ook een gezellige trip – je doet alles samen.”

Minimale middelen, maximaal voorbereid

Qua spullen hoeft Marinka niet veel mee te nemen. “Mijn hoorn en iPad zijn genoeg. Eén lid van het kwintet is telkens verantwoordelijk voor het meenemen van de lessenaars. We dragen bij vrijwel alle gelegenheden ons DT-tenue en ik ga in tenue de deur uit. Licht reizen dus.” Toch blijft ze alert. “Je hebt maar weinig bij je en dat voelt soms alsof je iets vergeet. Als ik dus wel eens meer spullen nodig heb, check ik alles extra.”

Van muzikale omlijsting naar muzikaal moment

Hoewel het kwintet vaak ‘op de achtergrond’ speelt, voelt Marinka zich regelmatig gezien en gehoord. “Als we een mooi intermezzo mogen spelen en daar applaus voor krijgen, is dat bijzonder. En na een herdenking dat mensen zeggen dat het hen raakte – dat zijn de momenten waarop je weet waarom je dit doet.”

Haar muzikale droom voor het kwintet? “Ik zou het heel mooi vinden om met het kwintet een eigen concert te geven. We zijn nu vooral te horen tijdens ceremonies, maar we kunnen nog veel meer laten horen. Als daar eens een podium voor komt…”

Het kwintet is intussen bijna wekelijks actief en vormt een vaste waarde binnen het werk van de FKNR. “We zijn een klein ensemble, maar we vervullen een grote rol bij belangrijke momenten. En dat maakt het bijzonder werk om te doen.”